Στην συντριπτική πλειοψηφία των σχολών πολεμικών τεχνών σε όλο τον κόσμο, θα παρατηρήσετε ότι διαφημίζονται μαθήματα για ανήλικους, για υποψήφιους αθλητές και για έφηβους.
Όμως δεν υπάρχουν μόνο αυτοί. Υπάρχουν και μεγαλύτεροι άνθρωποι που για δικούς τους λόγους θέλουν να ασχοληθούν με τις πολεμικές τέχνες. Όταν λέμε μεγαλύτεροι εννοούμε από ανθρώπους που έχουν περάσει την ηλικία που θα μπορούσαν να ελπίζουν σε μια αθλητική καριέρα, έως και ανθρώπους 40, 50, 60 ετών ή και πιο μεγάλους.
Τα κίνητρα, οι δυνατότητες, οι προοπτικές αλλά και οι στόχοι διαφέρουν.
Για τους ανθρώπους αυτούς η μέθοδος προπόνησης είναι απαραίτητο να αλλάζει. Το να εκπαιδεύεται ένα άτομο σε όλη του τη ζωή πάντα με τον ίδιο τρόπο, είναι παράλογο. Το ανθρώπινο σώμα έχει όρια και είναι φυσικό να γίνεται πιο αδύναμο.
Μετά από σαράντα οι μύες αρχίζουν να γίνονται πιο αδύναμοι. Η μέχρι τώρα κύρια πηγή άντλησης της ισχύος χάνει την λάμψη της. Αυτός δεν είναι λόγος να σταματήσει κάποιος να ασχολείται με αυτό που του αρέσει.
Όμως αν οι μύες αδυνατίζουν, τα εσωτερικά όργανα παραμένουν ισχυρά. Τώρα αυτά γίνονται η κύρια πηγή ισχύος.
Μετά από εξήντα τα εσωτερικά όργανα γίνονται επίσης πιο αδύναμα. Αν όμως κάποιος ασκείται καθημερινά και για χρόνια, έχει ήδη δυναμώσει το πνεύμα του. Μπορεί να «εξαργυρώσει» όσο περνούν τα χρόνια τη δύναμη του πνεύματός του. Αυτό είναι κάτι που δεν χάνει την ισχύ του ποτέ, όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Το να εκτελεί κανείς καθημερινά μερικές χιλιάδες επαναλήψεις τεχνικών σε ώριμη ηλικία είναι από αφύσικο έως επιβλαβές.
Οι αρθρώσεις γίνονται πιο εύθραυστες, ιδιαίτερα τα γόνατα, τα ισχία, οι αγκώνες οι ώμοι. Το να εμφανίζονται εκφυλιστικά προβλήματα όπως αρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα, ατροφία χόνδρου ή άλλα παρόμοια είναι πολύ πιθανό.
Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να αποκλείει κανέναν από το να εξασκηθεί στο αγαπημένο του στυλ. Όλοι πρέπει να μπορούν να εκτελέσουν τις τεχνικές με όλα τα ελαττώματα που μπορεί να έχουν εμφανιστεί.
Πως θα πρέπει να είναι τα προγράμματα για τους μεγαλύτερους μαθητές; Ποια χαρακτηριστικά θα έπρεπε να έχουν;
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ενήλικων μαθητών. Αυτοί που έχουν αρχίσει πολύ νωρίτερα και έχουν εκπαιδευτεί για χρόνια και αυτοί που ξεκινούν για πρώτη φορά.
Η πρώτη κατηγορία θα πρέπει να έχει ένα πιο ήπιο πρόγραμμα, με διαλείμματα, λιγότερο προπονητικό φορτίο, λιγότερη ένταση, χαμηλότερα λακτίσματα και χωρίς εναέριες τεχνικές. Μπορούν να εστιάσουν στην τελειοποίηση της τεχνικής, να ενσωματώσουν ήπιες μεθόδους όπως τον διαλογισμό, και να επιμείνουν στις διατάσεις.
Η δεύτερη κατηγορία έχει ένα χαρακτηριστικό. Σε αμερικάνικη έρευνα βρέθηκε ότι από νέους μαθητές οι καλύτεροι τεχνικά είναι αυτοί της τρίτης ηλικίας. Γιατί έχουν ωριμότητα, είναι πιο συνειδητοποιημένοι σε αυτό που κάνουν, έχουν τον χρόνο να εξασκηθούν χωρίς στρες αφού έχουν τακτοποιήσει τα της επιβίωσης, έχουν τελειώσει την καριέρα τους και μπορούν χωρίς περισπάσεις να επενδύσουν νοητικά σε αυτό. Επίσης αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να βασιστούν στην σωματική ρώμη για να αναπτύξουν την αποτελεσματικότητά τους παρά μόνο στην καλή τεχνική. Για τον λόγο αυτό έχουν καλύτερη τεχνική σαν αρχάριοι. Για να έχουν όμως την ευκαιρία να τα κάνουν αυτά θα πρέπει κατά την προπόνηση να έχουν συχνότερα διαλείμματα, τόσο για να πάρουν μια ανάσα αλλά και για να συνειδητοποιήσουν τις τεχνικές.
Τους χρειάζεται η «στρατιωτικοποίηση»; Όχι βέβαια, ξέρουν τι θέλουν και πειθαρχούν μόνοι τους.
Επίσης θα έπρεπε να τους επιτραπεί να προσαρμόσουν, ως ένα βαθμό, τις τεχνικές στις δυνατότητές τους. Για παράδειγμα το ύψος των λακτισμάτων ή το εύρος των στάσεων.
Η εκπαίδευση ηλικιωμένων είναι από μόνη της μια πρόκληση. Πρόκληση όχι μόνο για τον ασκούμενο που προσπαθεί για το καλύτερο μαχόμενος με αντίπαλο την ηλικία και τον χρόνο που αποτυπώνονται στις επιδόσεις του. Μεγαλύτερη πρόκληση όμως είναι για τον εκπαιδευτή, που πρέπει να τους πείσει για την αξία της προπόνησης που προσφέρει, γιατί όσο μεγαλώνουμε ο χρόνος γίνεται περισσότερο πολύτιμος.
