Περνώντας οι ασιατικές πολεμικές τέχνες από την Ασία που δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν στην Δύση, στην πραγματικότητα έφεραν δύο πράγματα:
Σε πρώτο επίπεδο μία νέα προσέγγιση στην μέθοδο της μάχης, ανεξάρτητα από την μορφή και την τεχνοτροπία.
Σε δεύτερο επίπεδο την κουλτούρα μέσα στην οποία αναπτύχθηκαν. Η κουλτούρα αυτή περιλάμβανε πολλά στοιχεία από τον τρόπο που οι ασιάτες βλέπουν τον κόσμο αλλά και τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Τα ιαπωνικά συστήματα ήσαν τα πρώτα που εξήχθησαν και επομένως έδειξαν στους Δυτικούς τους «κανόνες». Όμως η κουλτούρα και ο τρόπος λειτουργίας αυτών των τεχνών και των άλλων ασιατικών χωρών δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από τα ιαπωνικά. Μπορούμε επομένως να πούμε ότι αν και διαφέρει η ορολογία, οι ρόλοι παραμένουν κοινοί.
Κεντρική θέση σε όλο αυτό το οικοδόμημα, κατέχει η σχέση Sempai– Kohai. Τι σημαίνουν αυτά;
Sempai, αν και δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση στα αγγλικά, σημαίνει τον ανώτερο. Ανώτερο σε θέση, ανώτερο σε ηλικία.
Αντίθετα το Kohai σημαίνει τον κατώτερο, τον νεότερο. Έχουν την έννοια του «πριν» και «μετά». Sempai είναι αυτός που αναλαμβάνει να καθοδηγήσει τον νεόφερτο σε μια ομάδα. Από την άλλη πλευρά, Kohai σημαίνει “κάποιος που έρχεται μετά”, ή απλά “junior”. Ο Sempai είναι επομένως ο μέντορας και ο Kohai είναι ο προστατευόμενος.
Το σύστημα αυτό στην Ιαπωνία ξεκινά από το γυμνάσιο. Το ποιος είναι ο Sempai και ποιος ο Kohai καθορίζεται από την ηλικία και την τάξη. Αυτό ισχύει ακόμη και αν η διαφορά τους είναι ένας χρόνος. Η σχέση Sempai – Kohai, το mentoring, υπάρχει σε όλες σχεδόν τις ομάδες ανθρώπων, στο σχολείο, τις εταιρείες, τις λέσχες, τους οργανισμούς, τις σχολές πολεμικών τεχνών. Είναι συνηθισμένο μέσα στα καθήκοντα του Sempai να περιλαμβάνεται και η καθοδήγηση του Kohai.
Όμως αντίθετα από ότι θα πίστευε ένας Δυτικός δεν είναι μια σχέση υποταγής, ο νεότερος δεν είναι υπηρέτης του παλιότερου, ούτε ο Sempai μπορεί να κάνει η να λέει ό,τι θέλει.
Sempai επίσης δεν σημαίνει «αφεντικό». Το σύστημα λειτουργεί αμφίδρομα. ο «ανώτερος» αποτελεί τον μέντορα του «νεότερου» και είναι υπεύθυνος για αυτόν. Αλλά και ο Kohai πρέπει να αντιμετωπίζει τον Sempai με σεβασμό. Ακόμη και αν διαφωνεί θα πρέπει να εκφράσει την άποψη του πολύ μαλακά, χωρίς να θίγει τον Sempai του.
Στην Ιαπωνία οι άνθρωποι μπορούν και συνεργάζονται, δουλεύουν σε ομάδες. Η μη καλή απόδοση του νεότερου, φανερώνει ελλιπή καθοδήγηση του παλιότερου, και βάζει σε κίνδυνο όλη την ομάδα. Ο Sempai κρίνεται από το αν ήταν επαρκής στον ρόλο αυτό.
Ενδιαφέρον επίσης είναι το ότι, η σχέση αυτή αφού βασίζεται στην ηλικία, δεν μπορεί να αλλάξει ποτέ, πάντα ο νεότερος θα είναι Kohai.
Σίγουρα υπάρχουν, σε κάποιες περιπτώσεις, υπερβολές στην συμπεριφορά των Sempai, η βλέπουν τους Kohai σαν ανταγωνιστές. Δυσκολίες επίσης υπάρχουν όταν σε μια ομάδα, ο Sempai είναι μικρότερης ηλικίας από τον Kohai. Αυτά όμως δεν αναιρούν την αξία του συστήματος.
Όσον αφορά την Κορέα, οι κορεάτικοι όροι seonbae και hubae είναι γραμμένοι με τους ίδιους Κινέζικους χαρακτήρες και υποδεικνύουν μια παρόμοια σχέση ανώτερου – κατώτερου. Οι όροι μπορεί να έχουν προέλθει από τους Ιάπωνες και μπορεί να είχαν κινέζικη προέλευση, αν και θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η σχέση Sempai – Kohai δεν υπάρχει στην κινεζική κουλτούρα.
Στον αθλητισμό επίσης, ο ρόλος του Sempai είναι να διδάσκει, να προστατεύει και να βοηθά τον Kohai του.
Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικής κουλτούρας της Ιαπωνίας είναι πλέον δυτικοποιημένο, είναι ακόμα έντονα ενσωματωμένο στην καθημερινή ζωή.
Σε διεθνές επίπεδο, η σχέση Sempai – Kohai έχει διαδοθεί μέσω των πολεμικών τεχνών, όπου τα μέλη των διαφόρων επιπέδων Kyū / Kup και Dan ταξινομούνται με βάση το χρώμα της ζώνης.
Στις καλές σχολές παραδοσιακών πολεμικών ασιατικών τεχνών στην Δύση, η σχέση Sempai – Kohai είναι παρούσα, ακόμη και αν δεν αναφέρονται οι όροι. Τα αποτελέσματα αυτού του τύπου οργάνωσης ακόμη και αν ο τόπος που εφαρμόζεται απέχει πολύ από την Ασία, λειτουργεί εξαιρετικά και για τους δύο.
Όμως αυτά που εμείς λέμε σε δύο σελίδες, η τέχνη μπορεί να το πεί με δυο κουβέντες.
Αναφέρομαι στον Sean Connery και την ταινία «Rising Sun» του 1993 που διαδραματίζεται στην Ιαπωνία. Παρακολουθείστε τον διάλογο του Sean Connery με τον Wesley Snipes και θα καταλάβετε όλα τα παραπάνω. Αν έχετε χρόνο να δείτε και όλη την ταινία ακόμη καλύτερα, δεν θα χάσετε.
