Το Sumo έχει δύο χαρακτηριστικά που το κάνουν να διαφέρει από τις άλλες πολεμικές τέχνες.
Το πρώτο είναι ότι είναι ξεκάθαρα συνδεδεμένο με την Ιαπωνία, γεννημένο και αναπτυγμένο στην χώρα και το δεύτερο ότι παρέμεινε στην Ιαπωνία, σε αντίθεση με τα άλλα στυλ που διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Το Sumo έχει ιστορία αιώνων. Μεγάλη ήταν η ανάπτυξή του την Περίοδο Edo (1603-1868 μ.Χ.). Πολλές παραδόσεις έχουν διατηρηθεί και σήμερα, όπως ο τελετουργικός χορός στην έναρξη των αγώνων, που συμβολίζει τον άνθρωπο που παλεύει με το θεϊκό πνεύμα Shinto και το ρίξιμο αλατιού στον αγωνιστικό χώρο για ενεργειακό καθαρισμό του τερέν.
Στο πέρασμα των αιώνων κάποια στοιχεία έχουν αλλάξει. Κατά Περίοδο Edo πιστεύεται ότι οι παλαιστές φορούσαν πολύ σκληρότερες ζώνες και μια διακοσμητική ποδιά κατά την διάρκεια του αγώνα, κάτι που σήμερα φοριέται μόνο κατά την τελετουργία πριν τον αγώνα.
Οι πρώτοι παλαιστές πιστεύεται ότι ήσαν Samurai και συχνά Ronin που έψαχναν να βρουν μια εναλλακτική πηγή εισοδήματος.
Αλλά ας εστιάσουμε την προσοχή μας στο τι συμβαίνει σήμερα.
Ο αγωνιστικός χώρος ονομάζεται Dohyo. Το Dohyo είναι ένα κυκλικό ρινγκ, διαμέτρου 4,55 μέτρων και εμβαδού 16,26 τετραγωνικών μέτρων. Είναι οριοθετημένο με άχυρο και στρωμένο με πηλό αναμεμειγμένο με άμμο. Στο κέντρο του υπάρχουν δύο λευκές γραμμές όπου πίσω από αυτές παίρνουν θέση οι παλαιστές. Πάνω από το ρινγκ υπάρχει ένα ομοίωμα ναού Shinto. Οι γυναίκες απαγορεύεται να μπαίνουν ή να αγγίζουν το ρινγκ.
Το επαγγελματικό Sumoδιευθύνεται από την Ιαπωνική Ένωση Sumo. Τα μέλη της ονομάζονται Oyakata, είναι όλοι πρώην παλαιστές και είναι ο μόνοι που έχουν δικαίωμα να προπονούν νέους αθλητές. Οι Oyakata επομένως μπορούν να διατηρούν σχολές Sumo, οι οποίες λέγονται Heya. Heya σε μετάφραση σημαίνει «στάβλος». Σήμερα υπάρχουν 43 «στάβλοι» με συνολικά 660 παλαιστές.
Τώρα σχετικά με τον τρόπο μάχης.
Για να νικήσει κάποιος πρέπει να κάνει δύο πράγματα: είτα να βγάλει τον αντίπαλό του έξω από το ρινγκ είτε να τον κάνει να αγγίξει το έδαφος με οποιοδήποτε μέλος του σώματός του εκτός από τα πέλματα.
Υπάρχουν όμως και άλλοι κανονισμοί που οδηγούν στην ήττα. Αν παίξει αντικανονικά, αν λυθεί η ζώνη του, αν δεν εμφανιστεί να αγωνιστεί, ακόμη και αν αυτό οφείλεται σε τραυματισμό, χάνει.
Η διάρκεια είναι ένας μόνο γύρος. Συνήθως διαρκεί από μερικά δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά. Η μέγιστη διάρκεια του αγώνα είναι 4 λεπτά. Αν δεν νικήσει κανείς γίνεται διάλειμμα για νερό και συνεχίζουν για άλλα 4 λεπτά. Αν και πάλι δεν υπάρξει νικητής, ακολουθεί διάλειμμα και άλλα 4 λεπτά. Αν και πάλι δεν νικήσει κανείς, τότε γίνεται κλήρωση. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί. Την τελευταία φορά που συνέβη αυτό ήταν τον Σεπτέμβριο του 1974.
Δεν υπάρχουν κατηγορίες βάρους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κανείς να αγωνιστεί με αντίπαλο με διπλάσιο βάρος.
Το 1994 η Ιαπωνική Ένωση Sumo αποφάσισε ότι οι παλαιστές πρέπει να έχουν ελάχιστο ύψος 1,73 m.
Η κατάταξη των αθλητών γίνεται σε κατηγορίες που είναι οι ίδιες από την Περίοδο Edo. Προωθούνται ή κατεβαίνουν στην κατάταξη με βάση τα αποτελέσματά τους σε 6 επίσημα τουρνουά που γίνονται κάθε χρόνο.
Εκτός από τους επαγγελματικούς αγώνες γίνονται και επιδείξεις κάθε χρόνο στην Ιαπωνία και κάθε 2 χρόνια στο εξωτερικό. Τα αποτελέσματα των επιδείξεων δεν λαμβάνονται υπόψη στην κατάταξη των αθλητών.
Ας δούμε τις 6 κατηγορίες των παλαιστών:
1. Makuuchi (μέγιστος αριθμός 42 παλαιστές)
2. Juryo (μέγιστος αριθμός 28 παλαιστές)
3. Makushita μέγιστος αριθμός 120 παλαιστές)
4. Sandanme (μέγιστος αριθμός 200 παλαιστές)
5. Jonidan (μέγιστος αριθμός 200 παλαιστές)
6. Jonokuchi (μέγιστος αριθμός 50 παλαιστές)
Γενικά οι 2 πρώτες κατηγορίες ονομάζονται Sekitori και οι υπόλοιπες 4 Rikishi. Την προσοχή του κοινού τραβά η άνω κατηγορία, η Makuuchi. Η πλειοψηφία των αθλητών είναι Maegashira και αριθμούνται μέχρι το 16 ή 17. Σε κάθε βαθμίδα υπάρχουν δύο παλαιστές. Η ψηλότερη κατάταξη ορίζεται ως 1 Ανατολικά, 1 Δυτικά, 2 Ανατολικά, 2 Δυτικά κ.λ.π. με το Ανατολικά να θεωρείται ανώτερο. Πάνω από το Maegashira υπάρχουν 3 κατηγορίες πρωταθλητών που δεν έχουν αρίθμηση. Οι Komusubi, Sekiwake και Ozeki. Το μέγιστο είναι η τάξη Yokozuna. Είναι η κορυφή. Συνήθως είναι ένας αλλά μπορεί να είναι και δύο, πράγμα ιδιαίτερα σπάνιο.
Από το 1958 τα έξι επαγγελματικά τουρνουά που γίνονται κάθε χρόνο έχουν ως εξής: 3 στο Τόκιο (Ιανουάριο, Μάιο, Σεπτέμβριο), ένα στην Οσάκα (Μάρτιος), ένα στην Ναγκόγια (Ιούλιος) και ένα στην Φουκουόκα (Νοέμβριος).
Κάθε πρωτάθλημα αρχίζει Κυριακή και διαρκεί 15 ημέρες τελειώνοντας πάλι Κυριακή.
Οι παλαιστές από την ίδια σχολή απαγορεύεται να αγωνιστούν μεταξύ τους. Το ίδιο και αν είναι αδέλφια, ακόμη και αν ανήκουν σε διαφορετικές σχολές.
Ας δούμε την ζωή των παλαιστών.
Όλοι οι παλαιστές έχουν το αγωνιστικό τους όνομα. Αυτό το επιλέγει είτε ο προπονητής τους, είτε ο χορηγός τους, ένας υποστηρικτής ή ακόμα και αυτό το μέλος της οικογένειάς τους που τους ενθάρρυνε να μπουν στο άθλημα. Πάντως δεν το επιλέγει ο ίδιος.
Η ζωή τους είναι εξαιρετικά ρυθμισμένη από κανόνες που ορίζονται από την Ιαπωνική Ένωση Sumo. Οι περισσότεροι ζουν στις σχολές τους, σε κοινόχρηστους χώρους, όπου όλα, από τα γεύματα έως τον τρόπο ντυσίματος, υπαγορεύονται από την παράδοση.
Καταρχήν τα μαλλιά. Πρέπει να τα αφήσουν να μεγαλώσουν ώστε να μπορούν να χτενιστούν με τον παραδοσιακό τρόπο των Samurai.
Έπειτα η εμφάνιση. Όταν βρίσκονται σε δημόσιο χώρο πρέπει να φορούν το παραδοσιακό ιαπωνικό φόρεμα. Άρα γίνονται άμεσα αντιληπτοί. Ο τύπος και η ποιότητα του υφάσματος εξαρτάται από την κατάταξη του αθλητή. Η χαμηλές κατηγορίες φορούν μια λεπτή βαμβακερή ρόμπα, ακόμη και τον χειμώνα. Οι ανώτερες κατηγορίες φορούν μεταξωτά ρούχα δικής τους επιλογής και έχουν το δικαίωμα να φορέσουν και ένα λεπτό παραδοσιακό ύφασμα πάνω από την ρόμπα τους. Στα πόδια φορούν ξύλινα σανδάλια, χαρακτηριστικό μιας άλλης εποχής.
Αλλά και η οδήγηση. Ένας αθλητής προκάλεσε σοβαρό ατύχημα. Λόγω όγκου δεν μπορούσε να χωρέσει πίσω από το τιμόνι. Η λύση: απαγορεύτηκε να οδηγούν.
Η προπόνηση των νέων αθλητών αρχίζει στις 5,00 π.μ., οι παλαιότεροι και ανώτεροι στην ιεραρχία στις 7,00 π.μ. Όταν προπονούνται οι παλιοί, οι νέοι βοηθούν στο μαγείρεμα του φαγητού, τακτοποιούν, καθαρίζουν, ετοιμάζουν το λουτρό, σκουπίζουν τον ιδρώτα του παλιού. Στο μπάνιο προηγούνται οι παλιοί όπως και στην σειρά για το γεύμα.
Το απόγευμα οι παλιοί χαλαρώνουν, ασχολούνται με το fun club τους, ενώ το βράδυ μπορούν να βγουν με τους χορηγούς τους. Οι νέοι καθαρίζουν, κάνουν δουλειές, πλένουν ή στην καλύτερη περίπτωση συνοδεύουν τους παλιούς έξω. Διαφορετικά μένουν μέσα.
Και ένα πολύ καλό βίντεο από το Vice:
Οι νέοι κοιμούνται όλοι μαζί, οι παλιοί έχουν το διαμέρισμά τους όπως και οι παντρεμένοι αθλητές.
Με όλα αυτά, η ζωή είναι ιδιαίτερα σκληρή για τους νέους. Σαν αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός τους εγκαταλείπει.
Η διατροφή τους δεν περιλαμβάνει πρωινό. Το μεσημεριανό είναι τεράστιο και ακολουθείται από μια σιέστα, ότι πρέπει για να πάρουν βάρος. Μιλάμε για 20,000 θερμίδες την ημέρα. Με τέτοια διατροφή τα προβλήματα υγείας είναι αναμενόμενα. Ο μέσος όρος ζωής των παλαιστών Sumo είναι τα 60-65 χρόνια. Εμφανίζουν διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές προσβολές, ηπατικά προβλήματα από το πολύ αλκοόλ, προβλήματα στις αρθρώσεις από το βάρος, αρθρίτιδες.
Το χαρακτηριστικό είναι ότι θεωρούνται όμορφοι σύμφωνα με τα ιαπωνικά πρότυπα. Πριν χρόνια είχα διαβάσει ότι επρόκειτο να παντρευτεί ο καλύτερος παλαιστής με το καλύτερο μοντέλο της Ιαπωνίας, μια κοπέλα γύρω στα 50 κιλά το πολύ. Όλοι θεωρούσαν πολύ τυχερή την κοπέλα που την προτίμησε!
Εδώ μια σύγκριση “νορμάλ” ανθρώπων και αθλητών Sumo:
Από την αρχαιότητα οι παλαιστές ήσαν όλοι Ιάπωνες. Μετά το 1900 και κυρίως από την δεκαετία του 1960 αυξήθηκε ο αριθμός των ξένων που είχαν επιτυχίες στο άθλημα και έφθασαν να είναι οι μισοί πρωταθλητές. το πρόβλημα λύθηκε πολύ απλά. Μόνο ένας ξένος ανά σχολή.
Η τελευταία μέρα του κάθε τουρνουά λέγεται Senshuraku που σημαίνει « η χαρά των χιλίων φθινοπώρων».
Είναι η ημέρα του εορτασμού του νικητή. Πολλά βραβεία, χορηγίες, δώρα, μεγάλα κύπελλα, πλάκες αγαλματίδια.
Και τώρα ας μιλήσουμε για τα χρήματα. Το 2006, τα μηνιαία έσοδα ήσαν:
Yokozuna: 30,000 USD
Ozeki: 25,000 USD
Sanyaku (οι τρεις ανώτερες κατηγορίες): 18,000 USD
Maegashira: 14,000 USD
Juryo: 11,000 USD
Εκτός από αυτά υπάρχουν και αρκετά bonus για καλή επίδοση, νίκες, σερί νίκες κ.λ.π.
Και μια διαφήμιση με τους Mido, Carlos, Beckham, Raul, Buffon:
Σαν ερασιτεχνικό άθλημα υπάρχει σε κολέγια, γυμνάσια, δημοτικά. Γίνονται σε όλα αυτά αγώνες χωρίς όμως το τελετουργικό μέρος.
Η Διεθνή Ομοσπονδία Sumo προωθεί το άθλημα σε όλο τον κόσμο.
Οι ερασιτεχνικές κατηγορίες βάρους είναι:
για άνδρες: ελαφρά -85 κιλά, μεσαία 85-115, βαριά +115, και ανοικτή κατηγορία.
για τις γυναίκες: ελαφρά -65, μεσαία 65-80, βαριά +80 και η ανοικτή κατηγορία.
Δραστηριότητα υπάρχει στις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Ανατολική Ευρώπη και την Βραζιλία. Γενικά κινητικότητα υπάρχει όπου υπάρχουν κοινότητες Ιαπώνων.
